Autisme herkennen bij vrouwen

Ik las een krantenartikel over een Autisme Informatie Centrum (AIC). Het was een interview met een aantal mensen dat deelnam aan bijeenkomsten voor mensen met ASS.
Sommige van hen hadden pas op latere leeftijd een diagnose gekregen. Zij waren hun hele leven tegen allerlei moeilijkheden aangelopen. Moeite met sociale contacten, het onderwijs dat niet op hen was afgestemd, problemen in werk en relaties.  Zij waren blij dat ze eindelijk begrepen waarom hun leven zo moeizaam was verlopen. Het kwamen zowel mannen als vrouwen aan het woord.

Het deed me denken aan sommige van mijn cliënten. Ook zij (meestal vrouwen) kregen pas op latere leeftijd de diagnose ASS. Vaak hadden ze daarvoor verschillende andere diagnoses gekregen zoals depressie, angststoornis of borderline stoornis.
Er zijn mensen bij die, net als de geïnterviewden in het krantenartikel, blij zijn met de diagnose en de erkenning die dat geeft. Er zijn echter ook mensen die blijven twijfelen of de diagnose wel juist is. Want zij herkennen zich niet in het beeld dat bestaat van autisme.

ASS volgens de DSM

Want dat beeld is gebaseerd op de manier waarop ASS omschreven wordt in de DSM -5.
De DSM-5, de meest recente versie van het Amerikaanse handboek voor psychische stoornissen, stelt de diagnose wanneer je voldoet aan alle kenmerken genoemd in domein A en 2 van de 4 kenmerken in domein B.
A. Blijvende tekorten in de sociale communicatie en interactie, zoals blijkt uit:
o tekorten in sociaal-emotionele wederkerigheid
o tekorten in het voor sociale omgang gebruikelijke non-verbale communicatieve gedrag
o tekorten in aangaan, onderhouden en begrijpen van relaties

B. Beperkte zich herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en activiteiten, zoals blijkt uit:
o stereotype of repetitieve motorische bewegingen, gebruik van voorwerpen of spraak
o hardnekkig vasthouden aan hetzelfde, star gehecht aan routines of geritualiseerde gedragspatronen
o zeer beperkte, gefixeerde interesses die abnormaal intens of gefocust zijn
o over- of onder reageren op zintuiglijke prikkels of ongewone belangstelling voor zintuiglijke aspecten van de omgeving

Wat betreft A zie ik, met name bij vrouwen, d at zij zich niet herkennen in de sociale tekorten. Ze zijn best sociaal vaardig. Als je langer met hen praat,  blijkt dat ze van jongs af aan onzeker waren over wat er van hen werd verwacht. Ze keken de kunst af bij anderen en bouwden zo een heel repertoire op van sociaal gedrag. Ze zijn in hun sociale contacten vaak juist heel zorgvuldig en proberen altijd attent te zijn. Dit kost overigens wel enorm veel energie! Als je hen wat langer kent en kritisch kijkt, zie je dat hun gedrag wel wat star is en ze niet snel kunnen schakelen als dingen anders lopen dan ze hadden verwacht.

Mijn ervaring is dat de kenmerken zoals die onder het kopje B worden beschreven bij hoger functionerende vrouwen moeilijk te herkennen is. Zeker de eerste twee punten zijn vaak niet van toepassing. De beperkte interesses zijn er bij vrouwen vaak wel, maar niet zoals ze wel geïnterpreteerd worden met bijvoorbeeld een fixatie op treinen of planeten. Het is een stuk subtieler en meer herkenbaar voor anderen, zoals interesse voor dieren. Daarnaast heeft een aantal van mijn cliënten een gefixeerde interesse die verband houdt met hun diagnose. Ze lezen alles over autisme, zijn deelnemer op diverse platforms over dit onderwerp en praten er veel over.
De verwerking van zintuigelijke prikkels is wel iets dat veel herkend wordt. De vrouwen die ik spreek zijn regelmatig zeer gevoelig voor auditieve, visuele of tactiele prikkels. Een overdaad daaraan kan hen ook uitputten. Ook smaak en geur zijn gebieden waar ze specifieke voorkeur of afkeer van hebben.

Niet het gedrag maar de oorzaak

Wat helpt bij de herkenning is niet te kijken naar het gedrag, dat met name vrouwen in de loop der jaren hebben geleerd te camoufleren of aanpassen, maar naar de oorzaak van de stoornis; de andere manier van informatieverwerking.

  over competentie meer blogs